Sonar, ses dalgalarını kullanarak gerekli ölçüm ve hesaplamaları gerçekleştiren bir sistemdir. Denizcilik sektörü başta olmak üzere, arama kurtarma faaliyetlerinde de sonar sistemler kullanılır. Ses dalgalarının su altında yayılması ile sonar sistemler, su altındaki kurban ve kaybolan kişilerin kısa sürede bulunmasında aktif bir rolü vardır.
Sonar cihazları, su üstünde mesafe kat ederek ve birtakım cisimlerin tespit edilmesine de yardımcı olur. Bu cihazlar haberleşme için de kullanılır.
Sonar sistemleri kullanım alanları;
Sonar sistemleri farklı modellere ayrılır. Çünkü bu cihazlar ile farklı arama kurtarma faaliyetleri yapılır. Buna bağlı olarak da sonar cihazların çalışma mantığı farklılık gösterir.
Sonar sistemlerinin çalışma mantığı, ses dalgalarıyla işler. Ses dalgalarının kullanımı ile haberleşme, ölçüm ve iletişim hızlı bir şekilde sağlanır.
Tekne ya da gemilerin alt bölümlerine yerleştirilen bu sistemler, arama kurtarma çalışmaları için önem arz eder. İşlevsellikleri bakımından da farklı sonar sistemleri geliştirilmiştir. Ancak bu sistemler mantık olarak aynı işleyişte çalışır.
Seçenekler arasında yer alan görüntüleme sonarları, çok ışınlı bir görüntüleme sağlar. Kompakt bir tasarıma sahip olan görüntüleme sonar sistemleri, net bir görüntü kalitesi verir. Tek ya da çoklu frekans olarak ikiye ayrılılar.
Görüntüleme sonarlarının açısal ve menzil çözünürlükleri kalitelidir. Buna ek olarak, hızlı güncelleme oranları da cihazların özelliklerinden bir tanesidir. Bu cihazlar, basit, sezgisel bir operatör yazılımı kullanırlar.
Bir diğer cihaz türü ise yandan taramalı sonar sistemleridir. Yandan taramalı sonar sistemleri, deniz tabanının geniş alanlarını net bir şekilde görüntüler.
Deniz teknolojisi ve araştırma yapmak için genellikle yandan taramalı sonar sistemleri kullanılır. Denizdeki malzeme ve dokuların anlaşılması için bu sistemler kullanılır. Bu sistemler kullanılırken, su altında konumlandırma bilgisi sağlayan yardımcı olan cihazlardan da yararlanılır.
Gerçek zamanlı, AUV, ROV ve dalgıç konumunun yanı sıra, yüksek doğruluklu konumlandırmalar da sonar sistemleriyle gerçekleştirilir. Bazı arama kurtarma çalışmalarında cihazların yanı sıra, özel dalgıç giysisi giyen dalgıçlar da aktif bir rol oynar.
Genellikle, ceset arama sonarı olarak tasarlanan cihazlarla ise hayatını yitiren kişilerin arama kurtarma çalışmaları yapılır. Aqua Eye el tipi cihazları, dakikalar içinde hedeflenen potansiyel kurban ya da hedefe ulaşır.
Sonar sistemlere temelde ne için ihtiyaç duyulur?
Genellikle, deniz altında yer alan cisim ya da kişilerin tespit edilmesi için sonar cihazlar kullanılır. Bu tespitlerin yapılabilmesi adına, farklı türde sonar cihazlar kullanılır.
Suyun altında bulunan bütün varlıkların büyüklüğü ve mesafesi ses dalgalarıyla anlaşılır. Bu durum ise arama kurtarma çalışmalarında sonar cihazların doğru sonuç vermesini sağlar. Bu ses dalgaları ile su altındaki farklı özellikteki cisimler kolayca bulunur.
Sonar cihaz modellerinin ortak özelliği, ses dalgalarıyla çalışıyor olmalarıdır. Bütün su altındaki cisimler dalga yarattığı için sonar cihazların farklı özellikteki cisimleri bulmaları zor olmamaktadır.
Sualtında oluşan dalgalar sonar cihaz modelleriyle bulunacağı için arama kurtarma ekipleri de zamandan tasarruf eder. Yayılan ses dalgaları, cisim ve kişilerin uzaklığını da tespit etmeye yardımcı olur. Farklı arama kurtarma çalışmalarında el tipi sonar cihazları kullanılır. Pek çok kişi tarafından kolayca kullanılabilen bu cihazların çalışma prensibi cisimlerin bulunmasına odaklı şekilde tasarlanmıştır.
